Kapalıçarşı, birbirinden farklı ancak birbirini bütünleyen parçaların, farklı özelliklerdeki yapıların bir araya gelmesinden oluşmuştur. Üstü kubbeli, dikdörtgen bedestenlere; ortasında avlu olan hanlara ve bunların arasında yer alan daha düzensiz yapıdaki, tonoz üst örtülü alışveriş sokaklarına sahiptir. Bedestenler ve hanlar yükseklikleri, geometrik formları ile yapıya kuşbakışı bakıldığında kendilerini belli ederler. İç mekandaki insanların yapıyı labirent gibi algılamalarına sebep olan alışveriş sokakları, kentle bağlantı sağlar. Yapının farklı formlara, yüksekliklere, açık ve kapalı mekân ilişkilerine sahip bölümleri, bir araya geldiklerinde; estetik açıdan birbirlerini bütünleyerek Kapalıçarşı’yı meydana getirirler. Bedestenlerin ve hanların düzenli yapısı yanında sokakların oluşturduğu düzensizlik birbirini bütünler. Yapımı ve kullanımı uzun yıllara dayanan yapı, mimarlık ve sanat çalışmalarında üzerinde durulan temel tasarımla ilgili unsurlara sahiptir. Yapı üzerinden, nokta, çizgi, yüzey, düzlem ve hacim, şekil / biçim ve form, aralık, yön, renk, doku, değer (ton), hareket / devinim, ışık ve gölge, geometri, ölçek ve ölçü, oran ve orantı, modülasyon, tekrar, ritim, zıtlık, uygunluk ve uyum, birlik, denge - simetri, koram, egemenlik gibi unsurları okumak olasıdır. Makale kapsamında Kapalıçarşı’nın mimari özellikleri hakkında bilgi verilmekte; temel tasarımla ilgili özellikleri aktarılmakta ve Kapalıçarşı üzerinden örneklenmektedir. Makale kapsamında kullanılan görseller Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Mimarlık Bölümü öğrencilerinin İstanbul Kapalıçarşı’yı inceledikleri çalışmaya aittir. Söz konusu bakış açısıyla öğrencilerin tarihi mekân hakkında bilgi edinmeleri; tarihi değerlerin önemini kavramaları, yeni tasarım yaptıklarında kullandıkları kriterleri, tarihi çevrelerde yer alan yapılar üzerinden de örnekleyebilmeleri amaçlanmıştır. Sonuç bölümünde Kapalıçarşı’nın başka tasarımlar bağlamında kullanılabilecek mimari tasarım kriterleri üzerinde de durulmuştur.

Anahtar Kelimeler: İstanbul Tarihi Yarımada, Kapalıçarşı, temel tasarım